Eser Bilgisi

TeohjihPolitik İnceleme, üç yüz yıldan fazla bir süre önce yazıldığında, "dinini inkâr eden Yahudi'nin cehennemde şeytanla birlikte yazdığı kitap" diye adlandmlmı^tı. Bugün, yine, farklı sözcüklerle de olsa ben¬zer eleştirilerle karşılaşabilir. Belki de, manidar olan, düşünce tarihi¬nin en çok tepki almı§ kitabının, ilk satırmdan son satırına dek, taviz¬siz bir ifade özgürlüğü ve demokrasi savunusu olmasıdır. Spinoza, ifade özgürlüğüne din adına ya da devlet adına getirilen sınırlar kaldırılma¬dan demokrasiden sözedilemeyeceğini, demokrasinin insan doğasına en uygun rejim, demokratik bir siyasi bütünün gerçek amacmm da öz¬gürlük olduğunu yüzyıllar önce söylemişti. Modem zihniyeti sorgula¬manın, insanı bir kölelikten kurtarırken, bu kez dinsel köleliğin kuca-ğma düşürmek anlamına gelmediğini de... ' Teolojik'Politik inceleme, Latince Fokke Akkermaıı edisyonunu temel alan Jacqueline Lagree ve Pierre-François Moreau'nun yaptıkları Fransızca çeviriye